Syndyk to niezbędna postać w procesie upadłościowym. Przejmuje on kontrolę nad majątkiem upadłego i podejmuje działania mające na celu oddłużenie osoby fizycznej lub spłatę zobowiązań wierzycieli (w przypadku upadłości firm).
Aby zostać syndykiem, konieczne jest zdobycie licencji po zdaniu państwowego egzaminu. W poniższym artykule wyjaśniamy, kim jest syndyk, jakie ma obowiązki i kiedy jego rola się kończy.
Syndyk – kto to jest?
Jaka jest rola syndyka?
Artykuł 173 ustawy Prawo upadłościowe (Pr. up.) precyzuje zadania syndyka. Zgodnie z nim, syndyk natychmiast obejmuje zarząd nad majątkiem upadłego, chroni go przed uszkodzeniem, zniszczeniem czy przejęciem przez osoby postronne, a także przystępuje do jego likwidacji.
Syndyk ma za zadanie spieniężyć majątek upadłego, aby zaspokoić roszczenia wierzycieli. W ramach tych działań syndyk:
1. Przejmuje od upadłego dokumentację finansową i biznesową, a w przypadku upadłości konsumenckiej – dokumenty dotyczące finansów osobistych.
2. Przejmuje wszystkie składniki majątku, w tym gotówkę, dostęp do kont bankowych, ruchomości i nieruchomości.
3. Przeprowadza inwentaryzację majątku upadłego i zabezpiecza go przed uszkodzeniem.
4. Informuje wierzycieli i odpowiednie instytucje o ogłoszeniu upadłości.
5. Przyjmuje zgłoszenia wierzytelności i tworzy listę wierzytelności.
6. Dokonuje wyceny majątku upadłego.
7. Przeprowadza sprzedaż majątku w ramach działań likwidacyjnych.
8. Sporządza plan podziału środków uzyskanych z likwidacji wśród uprawnionych wierzycieli.
9. Dokonuje wypłat wierzycielom.
10. Sporządza ostateczne sprawozdanie.
Rola syndyka w przypadku upadłości przedsiębiorstwa jest rozległa i obejmuje pełne przejęcie interesów upadłego. Syndyk musi zarządzać firmą tak, by generowała korzyści, umożliwiając spłatę wierzycieli.
Do efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem syndyk potrzebuje solidnej wiedzy w zakresie funkcjonowania spółek, finansów i prawa. Choć nie musi wykonywać wszystkich obowiązków samodzielnie, może zatrudnić doradców i korzystać z wiedzy ekspertów pracujących w firmie, jednak odpowiedzialność za wszystkie decyzje, które podejmuje, spoczywa na nim.
Jest to ogromna odpowiedzialność, ponieważ w przypadku narażenia upadłego lub jego wierzycieli na straty, syndyk może być zobowiązany do pokrycia szkody majątkowej z własnych środków.
Postępowanie upadłościowe – kiedy potrzebny jest syndyk?
Kto może zostać syndykiem?
Syndyk nie jest niezależnym zawodem prawniczym, w przeciwieństwie do komornika, z którym bywa mylony. Aby pełnić tę funkcję, konieczne jest spełnienie wymogów określonych w artykule 157 Prawa upadłościowego.
Zgodnie z tym artykułem, syndykiem może zostać osoba fizyczna posiadająca:
1. Pełną zdolność do czynności prawnych (czyli pełnoletnia i nieubezwłasnowolniona).
2. Licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
Funkcję syndyka może pełnić także spółka handlowa, pod warunkiem że licencję doradcy restrukturyzacyjnego mają jej:
1. Wspólnicy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem bez ograniczeń.
2. Członkowie zarządu reprezentujący spółkę.
Aby przystąpić do egzaminu państwowego w celu uzyskania licencji doradcy restrukturyzacyjnego (który od 2016 roku zastąpił licencję syndyka), kandydat musi:
1. Być obywatelem Polski lub innego kraju Unii Europejskiej.
2. Posiadać wyższe wykształcenie.
3. Posiadać zaświadczenie o niekaralności i cieszyć się dobrą reputacją.
4. Mieć pełną zdolność do czynności prawnych.
5. W ciągu 15 lat poprzedzających egzamin przez co najmniej 3 lata zarządzać majątkiem upadłego przedsiębiorstwa.
Kiedy kończy się rola syndyka?
Syndyk wyznaczony do sprawy przygotowuje plan spłaty wierzycieli. To dokument zawierający harmonogram zaspokajania poszczególnych wierzycieli z funduszy uzyskanych w ramach podziału masy upadłościowej.
Warto podkreślić, że plan spłaty wierzycieli odnosi się wyłącznie do upadłych będących osobami fizycznymi. Obejmuje zarówno tych, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, jak i konsumentów.
Zasadniczo plan spłaty nie powinien przekraczać 36 miesięcy. Gdy sąd zatwierdza plan spłaty zadłużenia opracowany przez syndyka, postępowanie upadłościowe dobiega końca. Upadły odzyskuje kontrolę nad swoim majątkiem, a rola syndyka kończy się.